هویت یابی سیاسی جدید شیعه در خاورمیانه و آن برامنیت ملی ایران

چکیده: نگارنده در پژوهش حاضر تلاش دارد تا از رهگذر گفتمانهای امنیتی مانند نظریات امنیت موسّع باری بوزان و قدرت نرم جوزف نای تأثیر خودآگاهی جدید شیعی در خاورمیانه را بر امنیت ملی ایران مورد بررسی قرار دهد. برای این منظور پس از تجزیه و تحلیل مسائل تئوریک هویت، امنیت و تشیّع و مسائل امنیتی مرتبط با جنگ سرد و خاورمیانه به مسائل شیعیان پرداخته شده است. در ادامه نویسنده مبحث جغرافیای سیاسی و جمعیت شناسی شیعیان جهان و بالاخص خاورمیانه را که تا به حال کمتر مورد مطالعه قرارگرفته ، مورد کنکاش قرار داده، سپس وضعیت سیاسی شیعیان در 3 کشور سیاسی تأثیرگذار و پرجمعیت شیعی شامل عراق، لبنان و بحرین را مورد مطالعه قرار داده و شکل بندی روابط شیعیان با اهل تسنن و حکومتهای سنّی و غیرسنّی و علل بیداری و خودآگاهی جدید شیعی را که عمدتاً به محرومیت نسبی آنها برمی گردد، بررسی نموده است. سپس در فصل آخر تأثیرات این هویت یابی سیاسی جدید شیعی بر امنیت ملی ایران در قالب تهدیدات و فرصت ها مورد ارزیابی قرار گرفته که در محور فرصت ها، افزایش اقتدار و جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران بخاطر نفوذ فزاینده و گسترش عقبه های استراتژیک، برتری اسلام سیاسی با محوریت شیعه بخاطر موفقیت های استراتژیک در لبنان و عراق و کاهش جایگاه ایالات متحده بخاطر کاهش مشروعیت بین المللی و تضعیف متحدان راهبردی منطقه ای ارزیابی شده است. در محور تهدیدات نیز چالش قومیتی (کردی و عراقی) ، نگرانی و عکس‎العمل کشورهای منطقه بخاطر تقابل ها و رقابت های عمدتاً ایدئولوژیک و سیاسی و نگرانی غرب بخاطر تشدید فعالیت های غرب ستیزی و تقویت جبهه بیداری اسلامی مورد آنالیز قرار گرفته است.